Strabon Kimdir?

Strabon ya da Strabo M.Ö. 64 ila M.S. 24 yılları arasında yaşamış olan Roma döneminin Yunan tarihçi, coğrafyacı ve filozofudur.

Amasya’da doğan Strabon, dünyanın ilk coğrafyacısı olarak bilinmekte olup antik dünyayı anlatan coğrafya kitabı ile üne kavuşmuştur. “Geographumena” veya “Geographika” adlı 17 ciltlik eserinin büyük bölümü günümüze ulaşmıştır.

Strabon’un Coğrafyası tarihsel bir özellik taşımakla birlikte, insanın, kavimlerin ve imparatorlukların doğal çevre ile olan ilişkilerini de irdelemektedir. Bu yönüyle Ptolemaios’un (Batlamyus) “Geographike Aphegesis” adlı çalışmasından farklıdır. Bu eserin Anadolu coğrafyasını kapsayan 12., 13 ve 14. ciltleri Arkeoloji ve Sanat Yayınları tarafından günümüz Türkçesi ile basılmıştır.

STRABON

Strabon, yaşadığı dönemde bilinen yerlere yapılan göçlere ve hangi milletlerin yerleşmeler yaptığı üzerine gerçekleştirdiği çalışmalar ile ün kazanmıştır. Roma aristokratlarıyla kan bağı olduğu düşünülmektedir. Bugünkü Amasya ili sınırları içinde varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Dünyanın kabul edilen ilk coğrafyacısıdır.

Strabon

Antik Dünya hakkındaki coğrafya kitabı ile tanınmıştır.

Strabon Amasya’da doğdu ve Amasya’da öldü. Klasik Yunan eğitimi gördü. Aristodemos’tan hitabet dersleri aldı. MÖ 44’te öğrenimini sürdürmek amacıyla Roma’ya gitti. Başlangıçta Aristotelesçi görüşleri savunduysa da, sonraları Augustus’un öğretmenlerinden olan Athenodoros’un etkisinde kalarak Stoa okulunun görüşlerini benimsedi.

MÖ 31’e değin Roma’da kaldı. MÖ 29’da Yunanistan’ı gezdi. MÖ 28’de Mısır’a gitti. Roma İmparatorluğu’nun büyük bir bölümünü dolaşmıştır. Roma ve İskenderiye’de uzun süre kaldı.

Olgunluk çağında “Historika Hypomnemata” (Tarihi Hatıralar) adlı bir yapıt (bugün kayıptır) yazdı. Bu yapıt, 43 cilttir ve Polybios tarihinin bir devamıdır, Korinthos ve Kartaca’nın (MÖ 146) yıkılışından Sezar’ın ölümüne ya da Aktium Savaşı’na dek süren dönemi kapsar. Yalnız 19 parçası ele geçmiştir.

“Geographumena” veya “Geographika” adlı yapıtının büyük bölümü günümüze kadar gelmiştir. Bu yapıt 17 cilttir. Yazar bu yapıtını Yunan ve Roma dünyasının kültürlü kişileri için yazmıştır. En geniş seçmeci düşüncelere yer veren yapıt, Eratosthenes, Hipparkhos’tan ve Epheros, Polybios ve Poseidonios adlı tarihçilerden esinlenmişti.

Strabon, Kalkedon’dan bahsederken “denizden biraz içerde, içinde küçük timsahların yaşadığı bir pınar vardı” der. Bu timsahlı pınarın Kadıköy’ün ne tarafında olduğu bilinmemektedir. Ancak Kurbağalıdere’nin (Kuşdili Deresi) yatağını alüvyonla doldurmadan önce, bugünkü Uzunçayır civarında bulunması olasıdır.

Anadolu’nun Romalılar tarafından istila edildiği yıllarda bazı esir ve kölelerin timsahlara kurban edildiğine göre Strabon’un “Kalkedon’un biraz içerisindeki küçük pınarda timsahlar vardı” cümlesini anlamak pek de zor olmayacaktır.

Strabon aynı zamanda Antik Dönemde volkanizmanın ilk neden/sonuç ilişkisine dayanan açıklamasını yapan yerbilimcidir.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 3. Sınıf “Çağdaş Felsefe Tarihi” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM)