Charles Sanders Peirce’nin Hayatı ve Eserleri

ABD’li filozof, bilim adamı. Pragmacılık ilkesini ortaya atmıştır.

10 Eylül 1839’da Massachusetts’de Cambridge’ de doğdu. 19 Nisan 1914’te Pennsylvania’da Milford’da öldü. ABD’nin önde gelen matematikçilerinden Benjamin Peirce’in oğludur. Harvard’da matematik ve astronomi profesörü olan babasının yardımıyla, küçük yaşta doğabilimleri ve matematiğe büyük ilgi duydu. Yükseköğrenimini 1859’da Harvard Üniversitesinde bitirdi.

1861’de ABD Kıyı ve Jeodezi Araştırma Kurumu’nda çalışmaya başladı. 1866’dan sonra mantık ve felsefe konusunda yapıtlar yayımladı. 1869’da Harvard’da astronomi araştırmaları yaptı. 1879’da yeni kurulan Johns Hopkins Üniversitesinde, mantık dersleri vermek üzere, öğretim üyesi oldu. 1887’de, görevlerinden ayrılarak, bütün zamanını felsefe çalışmalarına verdi.

Peirce’in özellikle mantık, bilgibilim (epistemoloji), metafizik, bilimsel yöntem ve anlam konularında önemli çalışmaları vardır. Düşüncelerinin yenilik ve özgünlüğü, belirgin bir etki altında kalmamış oluşunu açıklar. Başlangıçta Kant’a bağlanmış ise de, sonradan onu, Comte ve Pearson gibi pozitivistleri de eleştirmiş, öte yandan belirli alanlarda Husserl ile olan yakınlıklarını da açıkça dile getirmiştir. Niceleme mantığı alanında, bu mantığın kurucusu olan Frege’nin kimi bulgularını, Peirce’in de bağımsız olarak geliştirdiği anlaşılmaktadır.

Eserleri: The Collected Papers of Charles Sanders Peirce, (ö.s.), 1931-1958, (“C.S. Peirce’in Toplu Yazılan”).

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı