Açık ve Seçik Olmak Nedir, Ne Demektir?

Descartes’ta bilginin doğruluğunu belirten ölçülerdir. Açık: Konusu bize doğrudan ve vasıtasız gelen bilgi demektir. Seçik: Konusu başka şeylere karışmamış, onlardan kolayca ayrılabilen bilgi demektir.

Descartes açık bilgiden “dikkatli bir zihne görünen ve belli bir bilgiyi” anlamaktadır. Seçik bilgiden ise “keskin ve başka bilgilerden ayrı bir bilgiyi” anlamaktadır. Descartes’a göre bilgi, seçik olmadan açık olabilir; ama açık olmadan seçik olamaz. Mesela duyulan bir acıya ait bilgi açıktır, fakat bu bilgi başka şeylere karışmış olabilir, yani acının mahiyeti karıştırılabilir. Bir daireyi oval şekilden ayırabilen kimsenin fikri açık ve seçiktir. Leibniz ise, bir şeyi tanımak ve ayırt etmek için yeterli ise o fikir açıktır, der. Ben bir ağaç hakkında açık bir fikre sahipsem, diğerlerinden onu ayırabilirim. Ama ayıramazsam 0 fikir açık değil, kapalıdır.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım