Felsefe hakkında her şey…

Toplumsal değişme

10.01.2023
991
Toplumsal değişme

Toplumsal değişme sosyolojinin ana meselelerinden birisidir. Hemen hemen tüm sosyoloji ekollerinin toplumsal değişim ile ilgili bir görüşü ve açıklaması mevcuttur. Hatta toplumsal değişme hakkında bir teori sahibi olmak sosyolojide ekolleşmenin önemli unsurlarından birisidir. Zira sosyolojinin incelemesinin iki ana unsurundan birisi yapı ise diğeri de değişim olarak karşımıza çıkar. Bu iki boyut birbirini beslemektedir.

Sosyoloji toplumsal değişimi hemen hemen her bakımdan ve boyutta incelemiştir. Bir toplum biçiminin ortaya çıkışından gündelik mikro düzeye kadar toplumsal değişimle ilgili devasa bir literatür bulunmaktadır. Dolayısıyla değişimi incelemek için gittikçe daha nitelikli ve incelmiş araçlar ortaya çıkmaktadır.

Toplumsal Değişme Nedir?

Toplumsal değişme sosyolojinin en eski ve en çetrefilli konularından biridir. Değişimin daimiliğinin ötesinde bir toplumsal yapının oluşumu ve kendisini sürdürmesi için değişim gereklidir. Bu bakımdan genel olarak değişimin olmadığı bir toplum yoktur. Özel olarak ise toplumsal değişim bir sosyal yapı dâhilinde meydana gelir. Dolayısıyla belirli bir sosyal yapının zaman içinde yaşadığı farklılaşmalar toplumsal değişim olarak adlandırılır. Bu sebeple sosyal yapı ve toplumsal değişim kavramları düzen ve değişim gibi sürekli birlikte kullanılan bir kavram çiftidir.

Değişim her daim bir düzen ile neticelenir ve bir sosyal yapı meydana çıkar. Felsefecilerin aksine sosyologları değişimin kendisinden ziyade mekanizması ilgilendirir. Toplumsal olgular bir biçimden başka bir biçime geçerken takip edilen yol ve değişim sürecini anlamak toplumsal yapıp çözümlemek için çok önemli unsurları bünyesinde barındırmaktadır.

Hangi farklılaşmaların toplumsal değişim olarak adlandırılacağı önemli bir tartışma konusudur (Strasser ve Randall, 1981, s. 11). Değişik sosyoloji okulları bu sebeple değişimle ilgili farklı kuramsal bakışlara sahiptirler. Zira değişim bir boşlukta meydana gelmediği gibi kendiliğinden de gerçekleşmez.

Toplumsal değişme toplumsal aktör, kurum ve yapıları aynı anda ilgilendiren geniş çerçeveli bir kavramdır (Sullivan, 2009, s. 477). Bu açıdan bakıldığında toplumsal değişim kavramını ve konusunu net bir çerçeveye kavuşturmak üzere onunla ilgili bazı bileşenleri açığa çıkarmak gerekmektedir. Bu bileşenleri analiz etmek toplumsal değişimin incelenme sınırlarını da belirleyecektir. Bu bakımdan şu beş bileşenin kavramsal sınırları çizmek bakımından mühim olduğu görülmektedir:

  • Değişimin boyutu (büyük, orta ve küçük),
  • Değişimin vadesi (kısa, orta ve uzun) ve içeriği (bireysel, olgusal, kurumsal, yapısal ve sistemik),
  • Değişimin hızı (yavaş, aşamalı, evrimsel ve barışçıl ile hızlı, ani, devrimsel ve şiddetli),
  • Değişimin yönü (ileri, durağan, geri),
  • Değişimin faili (yapı ve aktör)

olarak sıralanabilir.

İLGİLİ KONULAR:

Kaynak: Toplumsal Değişme Kuramları, s.  3-4, T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 3563 AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 2397

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...