Richard Rorty kimdir?
Richard Rorty, felsefe ve karşılaştırmalı edebiyat alanlarındaki uzmanlığını “Yeni Pragmatizm” ya da “neopragmatizm” olarak adlandırılan bir bakış açısıyla harmanlayan, yirminci yüzyılın sonları ve yirmi birinci yüzyılın başlarında yaşamış önemli bir Amerikalı filozoftur.
Platoncu geleneği erken yaşta reddeden Rorty, başlangıçta analitik felsefeye ilgi duymuştur. Darwin, Gadamer, Hegel ve Heidegger’in yazılarından etkilenerek Pragmatizm‘e yönelmiştir.
Rorty‘nin tarihselci ve özcülük karşıtı düşüncesi, 1979’da en ünlü kitabı olan Philosophy and the Mirror of Nature‘da tam ifadesini buldu. Kendinde-şeylere doğrudan ulaşmayı sağlayan ayrıcalıklı bir akıl gücüne dair tüm savları terk ederek, Darwinci evrimsel ilkeleri dil felsefesine uyarlayan alternatif bir anlatı ortaya koydu. Sonuç; bilim ve nesnellik konularına, zihin-beden sorununa, hakikat ve anlamın doğasına ilişkin kaygılara bütünüyle natüralist bir yaklaşım getirme girişimiydi. Rorty’nin görüşüne göre dil, arzu edilen pragmatik amaca ulaşmak için doğal ve sosyal ortamlarla başa çıkmada kullanılan uyarlanabilir bir araç olarak kullanılmalıdır.
Richard Rorty kimdir?
Richard Rorty veya tam adıyla Richard McKay Rorty, Kasım 1931 ila 8 Haziran 2007 yılları arasında yaşamış olan Amerikalı filozoftur.
Richard Rorty siyasi aktivistlerden oluşan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Çok küçük yaştan itibaren Rus devrimci Troçki hakkında okumaya başlamıştır. Daha sonra 12 yaşındayken “insan olmanın anlamının kişinin hayatını sosyal adaletsizliğe karşı savaşmaya adaması” olduğunu söylemiştir.
Richard McKay Rorty; 15 yaşına geldiğinde Şikago Üniversitesine girmiştir. 25 yaşındayken Yale Üniversitesinde doktorasını tamamlamıştır. Sonra iki yıllığına orduya katılmış ve bu görevinin ardından öğretim üyesi olarak çalışmaya devam etmiştir.
Analitik felsefe geleneğinde yetişmiş biri olmakla birlikte zaman içinde Kıta felsefesine eğilim gösteren Richard Rorty, özgül bir edinimle bu felsefeye katkıda bulunmuştur. Kıta felsefesinin teorik sorunlarını ve sorularını üstlenen Rorty, analitik ve pragmatik felsefenin olanaklarından yararlanarak önemli kuramsal açılımlar ortaya koymuştur.
Richard Rorty’nin genel anlamda söylenecek olursa teorik düzlemde genel geçer formülasyonları ve evrensel ilkeleri reddeden görelikçi postmodern yaklaşımı ve siyasal olarak da liberal bir eğilimi benimsediği söylenebilir. Daha yakından bakıldığında ise hem postyapısalcılığı hem de liberalizmi kendine özgü bir şekilde değerlendirip tanımladığı görülür.
Rorty’nin yapıtları, ele aldığı konular bağlamında oldukça derinlikli ve çok katmanlıdır. Pragmatizm’i yeniden değerlendiren Richard Rorty bu felsefeye oldukça önemli bir teorik statü kazandırmıştır.
Yazan: Sosyolog Ömer Yıldırım
İlgili konular:
