Davranışçı Terapiler Nedir, Ne Demektir?

Hem psikodinamik hem de insancıl yaklaşımlar danışanların öznel hislerini ve bu hislerin geçmiş yaşantıyla bağlantılarını ortaya çıkarmaya odaklanan terapi yöntemleridir. Bu yöntemlerin danışanın davranışlarını değiştirmek gibi özel bir hedefleri yoktur. Çünkü bunlar, kişide soruna yol açanın kişilik süreçleri olduğunu ve eğer bu süreçler de değişiklik yaratılırsa zaten bu değişikliğin davranışlara da yansıyacağım varsaymaktadırlar. Oysa davranışçı terapiler bunların tam aksine kişinin yaşadığı problemlerin altında yatan kişilik süreçleriyle ilgilenmezler. Sorunun nereden kaynaklandığını anlamak çok önemli değildir. Örneğin sosyal bir ortamda konuşmakta zorlanıyorsanız bunun geçmiş deneyimlerinizle bir bağlantısı olabilir ve bir terapi sürecinde bu bağlantılar ortaya çıkarılabilir. Ancak davranışçılar açısından, bu bağlantıların ortaya çıkarılması sosyal ortamlarda konuşma zorluğunu ortadan kaldırmaya herhangi bir katkı sağlamayacaktır (Atkinson, Atkinson ve Hilgard, 1995). O halde, davranışçılar için önemli olan, problem haline gelmiş davranışların nedenlerini anlamak değil, bizatihi davranışın kendisine odaklanmak ve onu değiştirmektir.

Bu yaklaşım açısından, diğer tüm davranışlar gibi uyum bozucu olanlar da öğrenilmiş davranışlardır. Bu yüzden terapide amaç, öğrenilmiş olan uyumsuz davranışları ortadan kaldırmak ve yerine uyum sağlayıcı davranışları koymaktır. Diğer bir deyişle, davranışçı terapi, yeni ve uyumlu davranışların danışana öğretildiği bir süreçtir. Davranışçı yaklaşıma göre, bir kez uyumu bozan davranış ortadan kalktığında kişiyi terapiye yönlendiren problem de ortadan kalkmış olacaktır (Baron, 1996).

Davranışçılar, terapilerinde öğrenme ünitesinde incelenen çeşitli öğrenme mekanizmaların’ kullanırlar. Bu mekanizmaların kullanımı çeşitli davranışçı terapi tekniklerinin geliştirilmesine yol açmıştır. Burada ele alınan davranışçı terapi teknikleri sistematik duyarsızlaştırma, itici uyaranlarla koşullama, girişkenlik eğitimi ve edimsel koşullamaya dayalı terapilerdir.

Ayrıca lütfen bakınız:

– Sistematik duyarsızlaştırma nedir?
– İtici uyaranlarla koşullama nedir?
– Girişkenlik eğitimi nedir?

Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Psikolojiye Giriş” ve 2. Sınıf “Deneysel Psikoloji”, 4. Sınıf “Sosyal Psikoloji” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Psikoloji Ders Kitapları ve MEB Liseler İçin Psikoloji Dersi Ders Kitapları