Felsefe hakkında her şey…

Algıda Bağlam ve Deneyim İlişkisi

23.11.2019
2.633
Algıda Bağlam ve Deneyim İlişkisi

Algının aktif bir bilişsel süreç olduğunun bir göstergesi, gerçekliğe yönelik hipotezler kurma ve bunları test etmeyi içeren analiz-sentez ise, diğer bir göstergesi de analiz-sentezin yalnızca nesnenin özelliklerine değil, bağlara ve deneyime dayanmasıdır.

Bağlam, bizim nesne, insan ve davranışları nasıl algıladığımızı belirler. Şekil 4.20’de şekillerin (çiçeklerin) ortasındaki dairelerin büyüklüklerini karşılaştırınız: Çevresinde küçük daireler olan, diğerinden daha büyük görünüyor değil mi? Aslında her iki daire de aynı büyüklükte olmasına rağmen, sadece bu iki dairenin içinde bulundukları bağlara böyle bir algı yanılsaması yaratmaktadır. Bağlara görsel algı kadar işitsel algıda da belirleyici olmaktadır. Diyelim ki çeşitli nedenlerden ötürü birinin söylediklerini duymakta zorlanıyorsunuz. Eğer bu durumda, tartışma konusunu biliyorsanız, bilmediğiniz duruma göre daha iyi “duyabiliyorsunuzdur”. Bağlama ait bilgi, algının keskinliğini arttırmaktadır (Uba ve Huang, 1999; 119).

Önceki deneyimlerimiz de algısal hipotezlerimizi önemli ölçüde etkilemektedir. Örneğin, müzik eğitimi olan insanlar müzikal akortları, böyle bir eğitimi olmayanlara göre daha iyi algılarlar (Uba ve Huang, 1999; 122). Başka bir örnek, farklı kültürlerden gelen insanların algısal süreçlerinin karşılaştırıldığı çalışmalardan verilebilir. Güney Afrika’daki Zulular yuvarlak kapılı, yuvarlak kulübelerde yaşarlar. Tarlalarını bile eğri biçimde süreden Zulular ile Filipinler ve Afrika’nın kırsal kesimlerinde yaşayan insanlar gibi Batı kültüründeki düz çizgilere aşina olmayan insanlar, Batıdaki insanlar kadar Şekil 4.21’de Müller-Lyer yanılsamasındaki yanılgıya düşmemektedirler. Batı toplumlarında yaşayanlar için Müller-Lyer illüzyonu örneği, Şekil 4.22’de görüldüğü üzere, yaşamlarının bir parçası olan deneyimlerdir (Uba ve Huang, 1999; 123).

Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Psikolojiye Giriş” ve 2. Sınıf “Deneysel Psikoloji”, 4. Sınıf “Sosyal Psikoloji” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Psikoloji Ders Kitapları ve MEB Liseler İçin Psikoloji Dersi Ders Kitapları

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...