Roger Bacon (Rogerus Baco)’ın Ahlak Felsefesi ve Toplum Anlayışı
Aslına bakılacak olursa, Rogerus Baco’nun başlı başına bir toplum felsefesi geliştirdiğini iddia edemeyiz. Bununla birlikte o, özellikle ilahiyat alanında biçimlendirdiği düşüncelerinden yola çıkarak toplumsal kimi sorunlara da çözüm arayışı içinde olmuştur. Yukarıdaki kısımda dile getirilen bilimin, Rogerus Baco’ya göre, pratik hayatta bazı avantajları vardır.
Bununla birlikte “bu avantajlar sadece maddi değil; fakat aynı zamanda ahlaki ve dinseldir” (Maurer, 1982: 133). Baco’nun bu bilime böyle bir nitelik yüklemesi, insanın elde ettiği bilginin tümünün ahlak felsefesine dahil edilmesi anlamını taşımaktadır. O halde ahlak felsefesi adı verilen bilim, insanı n kendi kendisi, komşusu ve Tanrı ile olan bütün ilişkilerini denetleyen ve ona bu yolda rehberlik eden bir bilimdir. Dolayısıyla ahlak “insanın mutluluğu ve selameti ile ilgilidir. Ahlak felsefesinin bu pratik amacı onu bilimler arasında en asil konuma oturtur; zira bütün spekülatif felsefe, bizzat amacı için ahlak felsefesine sahiptir” (Maurer, 1982: 133).
Rogerus Baco için felsefe, bilgelik yolunda insanın bir araç gibi kullandığı aklı incelikli bir hale dönüştüren akademik bir uğraştır. Bilgelik aslında ilkece peygamberlere ve kilisenin üst düzey insanlarına (piskoposlara) verilmiştir. Dinin en tepesinde yer alan bu insanlardan dolayı da ilahiyatın bütün bilimleri kuşatan tümel bir erdem olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Bu tümel erdemin bütün olarak Tanrı’nın kendisinde bulunduğu ve O’nun sayesinde insanlara vahyedildiğini düşünen Rogerus Baco, ilahiyatın gölgesi altında verilmesi gereken ahlak ve eğitimin böyle tümel bir erdemin biçimlendirdiği bir tümel toplum yaratacağını ileri sürmektedir (Maurer, 1982: 133).
Rogerus Baco’nun en büyük hayali, ortak bir iman etrafında birleşmiş insanları n tek bir insan tarafından yönetildikleri bir toplumdur. Böyle bir toplum anlayışı, daha önceden gördüğümüz gibi Augustinus’un da ileri sürdüğü bir tasarımdır. Bununla birlikte Augustinus bu toplumun ancak cennette ortaya çıkacağını söylemiş, Rogerus Baco ise, böyle bir toplumun yeryüzünde oluşacağına inanmıştı. Bu toplum elbette büyük bir Hıristiyanlık idealiydi ve ancak iman ve ilahiyat ile gerçekleşebilirdi.
Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı
