Konfüçyüs İçin Erdemli Hayat Nedir, Erdemli İnsan Kimdir?

Çin’de Yüz Düşünce Okulu açılmadan önce evren, dünya ve yaşam mitoloji ve din ile açıklanıyordu.

Bu dönemde, iktidar ve ahlaki yetkilerin, Tanrı tarafından verildiği görüşü kabul görüyordu. Konfüçyüs ise tanrılar konusunda anlamlı bir sessizlik içindeydi. O sadece ahlak düzeninin kaynağı olarak tian dediği güve ve gökyüzüne atıfta bulunurdu.

Ona göre biz insanlar, gökyüzünün, iradesini cisimlendirmek ve dünyayı ahlaki düzende bir araya getirmek için seçtiği temsilcilerizdir. Bu, geleneksel Çin düşüncesiyle çelişmeyen bir görüş olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak bu geleneği bozan şey, Konfüçyüs’ün, erdemin yönetici sınıflara gökyüzü tarafından gönderilmiş bir şey değil, işlenmiş bir şey olduğuna dair olan inancıydı.

Kendisi de Zhou sarayında başkanlığa kadar yükselmiş biri olarak Konfüçyüs, adil ve istikrarlı bir topluma ulaşmak için yöneticiler gibi orta sınıfın da erdem ve yardımseverlikle davranması gerektiğine inanırdı.

Toplumda katı bir sınıf sistemi olduğunun farkında olan Konfüçyüs, erdemli insanın sadece sosyal hiyerarşinin en tepesinde bulunan kişi olmadığını, kendisinin bu hiyerarşideki yerini kavrayan ve bunu sonuna kadar kabul eden, kucaklayan kişinin de erdemli bir birey olduğunu ifade etmiştir.

Erdemli olmanın yolu şöyle gelişir Konfüçyüs:

Sadakatli insanlar, samimiyetlerini geleneksel ritüel ve törenlerde gösterirler. Bu ortamlardaki bu nitelikler, kişideki erdemi görünür hale getirir. Erdem daha sonra dünyaya ve yaşama tezahür eder. Böylece erdem başkaları tarafından da görülebilir. Bu değerler, erdem tarafından dönüştürülür. Sadakat ve samimiyet, bu erdem dönüşümün gücünü elinde tutar.

Konfüçyüs’ün bu bağlamdaki 5 temel ilişki modellemesi şöyledir:

1. Hükümdar – Teba ilişkisi: Yöneticiler yardımsever, teba ise saygılı ve sadık olmalıdır.
2. Baba – Oğul ilişkisi: Ebeveyn sevgi dolu, evlat ise itaatkâr olmalıdır.
3. Koca – Eş: Kocalar adil ve iyi, eşler anlayışlı olmalıdır.
4. Ağabey – Kardeş: Büyük kardeş nazik ve küçük kardeş saygılı olmalıdır.
5. Arkadaş – Arkadaş: Yaşça büyük arkadaş düşünceli, genç olan hürmetli olmalıdır.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı