Felsefe hakkında her şey…

Werner Heisenberg Kimdir?

07.11.2019
2.655

Karl Werner Heisenberg, 5 Aralık 1901 – 1 Şubat 1976 tarihleri arasında yaşamış olan ve kendi ismiyle anılan Belirsizlik İlkesi’ni bulan Alman fizikçidir.

Alman fizikçi, Werner Karl Heisenberg, atom kuramının formülize edilmesi konusunda önde gelen isimlerdendir. Özetle aynı anda bir parçacığın tam konumunu ve ve ivmesini belirlemenin imkansız olduğunu ifade eden belirsizlik ilkesi keşfiyle 1932 yılında fizik alanında Nobel Ödülü almıştır. Heisenberg, aynı zamanda matris mekaniği kuramını da geliştirmiştir. İkinci Dünya Savaşı sırasında Alman atom bombası projesinde yönetici görevini yürütmüştür ve bu görev savaş sonrası kısa süre hapiste kalmasına ve kariyerinin kalanı boyunca da tartışmaların odağında olmasına neden olmuştur.

Werner Heisenberg, 5 Aralık 1901 yılında, August ve Annie Wecklein Heisenberg’in çocukları olarak Almanya’nın Würzburg kentinde dünyaya gelmiştir. Eğitimini Münih’te bulunan Maximillan Lisesi ve daha sonra babasının Yunan dili ve edebiyatı profesörü olarak görev yaptığı Münih Üniversitesinde tamamlamıştır. Ayrıca, üniversiteye başlamadan kısa bir süre önce, birkaç ay boyunca bir çiftlikte çalışmış ve Birinci Dünya Savaşı sonrası Almanya’yı vuran sosyal çöküşten bir çıkış arama yoluyla gençlik hareketlerine de aktif olarak katılım göstermiştir.

Heisenberg, fizik alanındaki başarılarının yanı sıra aynı zamanda yetenekli bir piyanist, hırslı bir doğa yürüyüşcüsü ve klasik edebiyat ile felsefe alanlarında da istekli bir öğrencidir. 1920 yılında kaydolduğu üniversite hayatında, kısa bir süre içerisinde modern fizik alanında başlıca isimlerden biri olan Arthur Sommerfeld ve daha sonra Nobel ödülü alacak olan Sommerfeld’in en başarılı öğrencisi olan Wolfgang Pauli ile tanışma fırsatı bulmuştur. Daha sonra, 1922 ile 1923 yılları arasındaki kış aylarını Max Born, James Franck ve David Hilbert’in yardımıyla fizik bölümünü hızlı bir şekilde kuramsal fiziğin merkezi olarak tesis eden Gettingen Üniversitesi’nde geçirmiştir. 1923 yılında Münih Üniversitesi’ndeki öğrenimini fizik doktorası ile tamamlayan Heisenberg, Rockefeller bursu ile Danimarka’nın Kopenhag şehrinde bulunan Niels Bohr Enstitüsü’ne gitmiştir. Burada, atom modelleri üzerine en yenilikçi ve en yaratıcı tartışmalar üzerine eğilip belki de kendini yavaş yavaş kabul ettirmeye başlayacağı araştırmalarının temellerini atmıştır.

Atom yapısı bilgisine katkılarından dolayı 1932 yılında fizik dalında Nobel Ödülü’ne layık görülmüştür. Münih Üniversitesi’nde Arnold Sommerfeld ile beraber araştırmalar yapmış, daha sonra Max BornDavid Hilbert ve Niels Bohr gibi meşhur fizikçilerle çalışmıştır. 1941 yılında atom bombası yapımında Almanya’ya destek olması için Bohr’u ikna etmeye çalışmış, ancak ahlaki nedenler yüzünden Bohr bu teklifi reddetmiştir.

Heisenberg (1925’te) ve Erwin Schrödinger (1926’da) çok yakın zamanlarda birbirlerinden bağımsız olarak atomun kuantum (dalga) mekaniğini farklı olarak, fakat matematik yönünden eşit şekilde formüllendirmişlerdir. Bu teoriler 1928 senesinde İngiliz teori fizikçisi Paul Dirac tarafından genişletilip geliştirilmiştir.

1927’de Leipzig Üniversitesi fizik profesörlüğüne tayin edilmiş, aynı yıl meşhur Belirsizlik Prensibini ortaya koymuştur. 1941 senesinde şimdiki Max Planck Enstitüsü’nün müdürü olan Heisenberg, 1958’de, atomun içindeki temel parçacıkların yapısını izah eden, birleşik alan teorisinin formülünü ortaya koymuştur. Heisenberg, hiçbir fizik bilgininin açıklama yapamadığı bir konuyu da aydınlatmıştır ki bu konu, atom çekirdek yapısına ait olup Mezon Alan Teorisi olarak isimlendirilmiştir. Heisenberg’in açıkladığı bu fenomen şöyledir: Atom çekirdeğinde protonlar ile nötronlar bulunur. Normalde protonlar artı (+) yüklü olduğundan bir arada bulunamazlar. Öyleyse bu durum nasıl mümkün olmaktadır?

Savaş sonrası, Heisenberg fizik alanında birleşik bir teori bulunması üzerine odaklanmıştır. Söz konusu bu birleşik teoriyi 1958 yılında yayınlamıştır. Ancak bu teorinin fizik çevrelerince çok da iyi alınmadığını söylemek gerekir. Onun dışında, yabancı bilim insanlarının Almanya’da çalışmaya gelmesi için teşvik etme hedefi olan Alexander von Humboldt Kuruluşunun başkanı olarak da görev yapmıştır. Hayatının geri kalan yıllarında ise üniversitelerde konuk profesör olarak fizik ve diğer alanlarda dersler vermiştir. 1 Şubat 1976 tarihinde 74 yaşındayken böbrek yetmezliğinden hayatını kaybetmiştir.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...