Henry Murray Kimdir?

13 Mayıs 1893 – 23 Haziran 1988 tarihleri arasında yaşamış Amerikalı psikologdur.

13 Mayıs 1893’te New York’ta doğdu. Columbia Üniversitesinde tıp öğrenimi gördü. Harvard Üniversitesinde iki yıl fizyoloji dersleri verdikten sonra iki yıl da Columbia Presbiteryen Hastanesi’nde cerrahi asistanı olarak çalıştı. Ardından, Ne w York’taki Rockefeller Tıp Araştırmaları Enstitüsü’nde iki yıl boyunca embriyoloji araştırmaları yaptı. 1927’de İngiltere’ye giderek Cambridge Üniversitesinden biyokimya doktorası aldı. Avrupa’da bulunduğu dönemde Jung’un yapıtlarından etkilenen Murray’ın tüm ilgisi kesin olarak psikolojiye yöneldi. ABD’ye dönüşünde herhangi bir akademik eğitim görmemiş olmasına karşın Harvard Üniversitesinde psikoloji dersleri vermeye başladı. 1928’de kurucusu olduğu Harvard Psikoloji Kliniği yöneticiliğine atandı. 1943’te orduda görev alan Murray, 1947’de Harvard’a döndü ve iki yıl sonra klinik psikolojisi profesörlüğüne getirildi. 1962’de emekli olduktan sonra çalışmalarını sürdürerek çeşitli kitaplar yayımladı.

Murray’ın psikoloji bilimindeki önemli yeri kişilik kuramı ve kişilik tanısına yaptığı katkılardan kaynaklanır. Kişiliğin soruşturulmasında birbirinden farklı yöntemler, özellikle belirli durumlar karşısında kişinin verdiği tepkilerin yorumlanmasını temel alan yansıtıcı (projective) testler geliştiren Murray, bunlardan kısaca TAT adı verilen “Thematic Apperception Test” (Konusal Algılama Testi) ile ünlenmiştir. Rorschach yöntemiyle birlikte uygulamada en çok kullanılan kişilik tanısı yöntemi olan bu test, resim üzerine oluşturulacak imgesel öykülerin bireyin kişiliğini ifade edecek çeşitli yorumlara açık olduğu varsayımına dayanır. Üzerinde çeşitli yorumlara açık resimlerin bulunduğu otuz küçük kartın kullanıldığı bu yöntemde, deneklerden bu kartlardaki resimlerde olup bitenlerle ilgili öyküler uydurmaları istenir. Bu öykülerin belirlenmiş ölçütlere göre değerlendirilmesiyle deneğin kişilik yapısı bulunur.

Murray, kitapları arasında en çok etki yaratanı olan Explorations in Personality (“Kişilik Araştırmaları”) “gereksinme” kavramını inceleyerek her bireyde var olan yaklaşık yirmi temel ruhsal gereksinmeyi sıralamıştır. Bireylerin davranışlarının dinamiklerini oluşturan ve görece sıralanma farklılıklarına göre kişiliklerini kuran, bu temel gereksinmelerden başlıcaları kendini alçaltma, başarma, önder olma gereksinimleridir. Murray gereksinmelerle birlikte bireyin kişiliğini oluşturan “zorlayıcı”lardan da söz eder. “Gereksinme” davranışın güdüsel köklerini ortaya koyan düzenleyici bir kavramken, “zorlayıcı” davranışı belirleyen ya da etkisi altında tutan çevreden kaynaklanır.

Freud ve Jung’un psikanalitik görüşlerinden etkilenen ve Whitehead’in felsefesinde uygun mantıksal modeli bulduğuna inanan Murray, bilim yaşamı boyunca çok sayıda öznenin ya da grupların değil az sayıda bireysel olayın ayrıntılı incelenmesini temel alan davranış araştırmalarının savunucusu olmuştur.

Henry Murray bireyin doğuştan gelen gereksinimlerine ve fiziksel ve sosyal çevre ile ilişkisine dayalı bir insan kişiliği teorisini geliştiren Amerikalı bir psikolog. Eğitimini Harvard, Columbia ve Cambridge Üniversitelerinde tıp ve biyokimya üzerine tamamladı. Carl Jung ve Sigmund Freud’un eserlerini okumaya başladığında psikolojiye olan ilgisi ortaya çıktı. 1927’de Harvard Üniversitesi’nde psikoloji eğitimi vermeye başladı. 1929’dan 1938’e kadar Harvard Psikoloji Kliniğinin direktörlüğünü yaptı ve en ünlü kitabı olan Explorations in Personality’i yayınladı. Analitik psikolojiye önemli bir katkı olarak nitelendirilen bir kişilik değerlendirme aracı (Tematik Apperception Testini – TAT) geliştirdi. Çalışmaları, bireylerin kendi deneyimlerine göre olayları yorumlama olasılığının yüksek olduğunu gösterdiği için, Murray’in testi bir dizi resim yorumlamasına dayalıydı. TAT, bireyin kişiliğini ve benliğini değerlendirmek için kullanılan projektif bir testti. Söz konusu test, kişilik ve motivasyon konusunda çok sayıda çalışmada kullanılmıştır ve bugün hala işverenler için bir tarama aracı olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır.

1928 – 1937 yılları arasında Harvard Psikoloji Kliniğinin başkanlık görevini yürüttü. Klinikte psikanaliz uygulamalarına ek olarak, Murray kişiliğin kurucu unsurlarını (ör. duygular, tercihler, davranış eğilimleri ve ilişkisel özellikler) araştıran bir araştırma programını da yönetti. Sonuçlar, Kişilerdeki Keşifler kitabında yayınlandı.

1938’de Murray, ABD hükümetinin çağrısıyla Adolph Hitler’in psikolojik profilini çıkardı. İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD Ordusu’nda geçici olarak görev yapmak üzere Harvard’ı terk ederek ajanların psikolojik uygunluğunu değerlendirmek için Amerikan istihbarat teşkilatlarıyla birlikte çalıştı.

Murray, sosyal ilişkiler ve psikoloji alanlarında merkezi bir figürdü. Bireyin olabildiğince çok yüzünü yakalamak için birden fazla yöntem içeren insan kişiliğine yönelik araştırmaları şiddetle savundu. Hem bir öğretmen hem de bir araştırmacı olarak Murray’i meslektaşları ve öğrencileri üzerinde derin bir etkiye sahipti. 1962’de Harvard’dan emekli oldu. 1976 yılında, Murray’nin kişilik kuramındaki çalışmalarının multidisipliner ilkelerini onurlandırmak için Radcliffe College’da Henry A. Murray Araştırma Arşivi kuruldu.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı; Çeviri: Tuba Yıldırım