Işıkçılık Nedir, Ne Demektir?

Bireysel sezgiyle aydınlanmaya dayanan dinsel-gizemsel öğretilerin genel adı. Batıda Swedenborgyanizm, Claude Saint-Martin mezhebi ve Doğuda Şebabettin Sühreverdi’yle onu izleyen İbni Tufeyl’in öğretileri özellikle Işıkçılık adıyla anılırlar.

Işık, ilk düşüncelerden beri kutsallığın ve içsel aydınlanmanın simgesidir. Işığı, bu anlamda, Fransız düşünürü Descartes Tanrı tarafından insana verilen bilme gücü, Alman düşünürü Schopenhauer de öznellikle nesnellik arasında sallanan bireysel sezgi olarak tanımlıyor. Işıkçılığın kökleri eski Mısır’ın Hermesçiliğinde, İran’ın Zerdüştçülüğünde, eski Yunan’ın Platonculuğundadır.

Tipik bir ışıkçılık öğretisi ileri sürmüş olan Şebabettin Sühreverdi (1158-1191)’ye göre ışıklar ışığı tanrıdır, gökten yere doğru süzüldükçe yoğunlaşmış ve karararak maddesel dünyayı meydana getirmiştir. Madde, kendini eğiterek, yeniden ona doğru yükselebilir ve ışıklanabilir. Sezgisel yöntemle ışığa yaklaştıkça, ışığın aydınlığı artar; her basamağın aydınlığı bir yukardaki basamağın aydınlığına ulaştırır. Böylelikle, ışıklar ışığı’nın her anlamı kapsayan büyük aydınlığına varılabilir.