Felsefe hakkında her şey…

Diyalektik İdealizm Nedir? (Hegelci İdealizm)

17.11.2019
19.013
Diyalektik İdealizm Nedir? (Hegelci İdealizm)

Diyalektik idealizm düşüncenin ve varlığın üçlü adımlarla (tez – antitez – sentez) değişip gelişip ilerleme sürecine; varlığın diyalektik hareketle değişimine ve ilerlemesine verilen addır.

DİYALEKTİK ve İDEALİZM KAVRAMLARI

Diyalektik, ilk dönemde Platon’dan itibaren felsefe tarihinde yer almış en önemli kavramlardan birisidir. Platon’da diyalog, yani karşılıklı konuşma anlamında kullanılan diyalektik, Alman idealistleriyle birlikte “Hegel diyalektiği” olarak bir kavramsallaştırmanın içine girmiştir ve ayrıca diyalektik idealizm olarak da bilinmiştir.

İdealizm ise varlığın idea, düşünce, fikir cinsinden olduğunu öne süren görüştür. Diyalektik idealizm ise bu bağlamda asıl varlık olan düşüncenin üçlü adımlarla yani tez, antitez, sentez ya da sav, karşı sav, sentez olarak geliştiğini söylemektedir. O hâlde düşüncenin ve varlığın üçlü adımlarla değişip gelişip ilerleme sürecine; varlığın diyalektik hareketle değişimine, ilerlemesine verilen ada diyalektik idealizm denir.

Hegel, diyalektik idealizm akımının kurucu temsilcisidir.

Hegel, diyalektik idealizm akımının kurucu temsilcisidir.

HEGEL’İN DİYALEKTİK İDEALİZMİ

Hegel’in idealizmine diyalektik idealizm denir. Hegel, tarihin ve düşüncenin diyalektik bir süreç içinde geliştiğini savunmuş, dinden siyasete, mantıktan estetiğe kadar bütün alanlar için geçerli gördüğü bu sürecin Mutlak Tin’e ya da zihne (geist) varılmasıyla son bulacağını ileri sürmüştür.

Düşüncenin özünde gerçeğin ancak bir bütün olarak kavranabileceği yatar. Diyalektik, görünürdeki bütün farklılıkların birliğe kavuştuğu metafizik bir süreç “mutlak” ise, var olan her şeyi kendinde toplayandır.

Varlığın diyalektik gelişim süreci, Hegel’in tin ya da zihin, bazen de idea dediği Geist’ın kendini belli bir amaca doğru geliştirmesi, özgürleşmesi sürecidir. Bu süreç içinde “idea” diyalektiğin üçlü aşamasından geçer.

Diyalektik İşleyiş

Diyalektik İşleyiş

DİYALEKTİĞİN ÜÇLÜ İŞLEYİŞİ

İlk aşamada “idea” kendi içindedir ve henüz bir olanaktır. Kendini gerçekleştirmesi için ikinci bir alan gerekir, bu da doğadır. Ama “idea” doğada kendi özüne aykırı bir duruma düşer, kendine yabancılaşır. Bu aykırılıktan üçüncü aşama olan kültür dünyasında kurtulabilir. Doğada “idea”yı yönlendiren yasa olan zorunluluğun yerini bu üçüncü aşamada özgürlük alır; özgürlük, tinin devlet, sanat, felsefe ve din gibi, bireylerin üstündeki bazı kurumlarda ve o kurumlarla kendini gerçekleştirmesidir. Bu son aşamada da tin üç basamak içinde kendini geliştirir.

İlk basamak “öznel tin”dir ve tek tek insanların yaşamındaki henüz tamamlanmamış idedir. İkinci basamak “nesnel tin”dir ve burada kendini toplum, tarih devlet olarak gerçekleştirir. Üçüncü basamak ise “mutlak tin”dir ve burada tam bilincine ulaşarak kendini sanat, din ve felsefe ile ölümsüz kılar.

Diyalektik Süreç

Diyalektik Süreç

Diyalektik idealizm yani Hegelci diyalektik, nesneleri soyutlayarak her birini kendi başına ve değişmez özellikleri olan birimler olarak gören “metafizik” düşünce biçiminin tersine, nesneleri hareket ve değişimleri, karşılıklı ilişkileri ve etkileşimleri içinde ele alır.

Her şey sürekli bir oluş ve yok oluş süreci içindedir. Bu süreç içinde hiçbir şey sürekli değildir; her şey değişir ve yerini başka bir şeye bırakır. Bütün şeyler çelişkili yanlar ya da yönler içerir. Bu yönler arasındaki çatışma değişimin itici gücüdür ve sonunda şeylerin değişime uğramasına ya da ortadan kalkmasına yol açar. Hegel değişme ve gelişmeyi doğada ve toplumda somutlaşan “mutlak tin”in ya da ideanın bir dışavurumu olarak görür.

VİDEO ANLATIM: DİYALEKTİK İDEALİZM NEDİR?

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...