Amnezi Nedir?
Amnezi veya hafıza kaybı, belleğin (hafızanın) rahatsız olması,
bozukluğa uğraması durumudur. Amnezinin nedenleri organik veya
fonksiyonel olabilir. Travma veya hastalıklar yüzünden beynin zarar
görmesi veya belirli (çoğunlukla sedatif) maddelerin kullanımı organik
nedenlerindendir.
Fonksiyonel nedenler psikolojik faktörlerdir, savunma
mekanizmaları gibi. Histerik travma-sonrası (post-travmatik) amnezi
bunun örneklerindendir. Amnezi aniden olabilir, global amnezi (transient
global amnesia) gibi. Bu tip amnezi orta yaş veya daha yaşlı kişilerde,
özellikle erkeklerde daha yaygındır ve genellikle 24 saatten kısa sürer.
Amnezi Tipleri
- Anterograd amnezi, yeni hatıraların (olayların) uzun süreli
hafızaya aktarılamadığı amnezi tipidir. Bunun sonucunda hastalar bu tip
amnezinin başlangıcından itibaren olmuş şeyleri, olaydan birkaç dakika
sonra hatırlayamayacaklardır. Bu tip amnezinin zıddı, hastanın amnezi
başladıktan önceki döneme dair bir şey hatırlayamadığı retrograd
amnezidir. Aslında bu terimler belirli bir neden veya etyolojiden ziyade
semptom modellerini kategorize etmekte kullanılırlar. Her iki amnezi
kategorisi de aynı hastada birlikte görülebilir ve genellikle beynin
epizodik/deklaratif bellek ile ilişkili kısımlarının zarar görmesi
sonucu oluşur.
- Travmatik amnezi, genellikle baş yaralanması sonucu olur.
Travmatik amnezi çoğunlukla geçicidir; amnezinin süresi yaralanmanın
derecesine bağlıdır ve diğer fonksiyonların iyileşmesine dair gösterge
niteliği taşıyabilir. Orta seviyede bir travma, örneğin bir araba
kazasında yaşanan, kazazedenin kazadan hemen önceki dakikalara dair
hatırasının kaybolmasına neden olabilir.
- Disosiyatif amnezi, psikolojik veya duygusal travma sonucu
oluşan uzun-süreli bastırılmış belleği tanımlamakta kullanılır.
- Korsakov sendromu; uzun süreli alkolizm bu tip hafıza kaybına
yol açabilir. B1 vitamini eksikliği sebebiyle beynin zarar görmesi
sonucu oluşur ve eğer alkol alımı ile beslenme düzeni değiştirilmezse
ilerleyebilir. Başka nörolojik sorunlar da bu amnezi tipiyle birlikte
görülebilir.
Laküner amnezi, belirli bir olay hakkındaki hafıza kaybıdır.
- Disosiyatif füg veya füg durumu, çoğunlukla geçici olan ve
psikolojik travma sonucu oluşan bir amnezi tipidir.
- İnfantil amnezi veya çocukluk amnezisi kişinin kendi
çocukluğundaki olayları hatırlayamamasıdır. Nedeni hakkında çeşitli
teoriler mevcut olsa da, kesin sebebi bilinmemektedir.
- Global amnezi, tam hafıza kaybıdır. Travmatik bir laydan sonra
oluşan bir savunma mekanizması olabilir.
- Posthipnotik amnezi, hipnoz sırasında olan olayların unutulması
veya eski hatıraların tekrar hatırlanmasının mümkün olmaması.
- Psikojenik amnezi, beynin doğrudan yaralanması, fiziksel travma
veya hastalık değil de psikolojik sebepler sonucu oluşan amnezidir.
- Kaynak amnezisi, kişinin belirli bir hatırayı hatırlamasına
rağmen bu hatırayı (bilgiyi) hangi kaynaktan bildiğini hatırlayamamasını
içeren bellek bozukluğudur.
Kurguda Amnezi
Kurguda amnezi yaygın bir motif olmuştur. Anterograd amnezi Memento,
Clean Slate ve 50 First Dates gibi filmlerde yer almıştır. Eternal
Sunshine of the Spotless Mind isimli filmde ise laküner amnezi geçer. 24
isimli televizyon dizisinin ilk sezonundaki karakterlerden birinin
travmatik amnezisi vardır. Bourne Identity'de ise ana karakter retrograd
amnezilidir.
Kurguda genelde bir darbe sonucu kafa sarsıntısı geçiren kişilerde
amnezi ortaya çıkar ve kafaya gelen ikinci bir darbe ile kişinin
amnezisi iyileşir. Aslında bu fazlasıyla yanlıştır, zira ikinci bir
sarsıntı ölümcül sonuçlara, ikinci impakt sendromu olarak anılan bir
fenomene yol açabilir.
Psikanalizde Amnezi
Çocuksal amnezi ve Histeri amnezi olarak iki ayrı deyimde kullanılır.
Bellekteki bütün ya da bazı anıların geçici ya da sürekli kaybıdır.
<
Psikoloji Dizinine Geri Git
> Bu sayfaya ilişkin etiketler:
Amnezi nedir,
amnezi ne demektir,
amnezi ne anlama gelir,
amnezi tanımı nedir,
amnezi belirtileri nelerdir,
amnezi tanımı nedir,
amnezi tanısı,
amnezi teşhisi,
amnezi tedavisi nasıldır,
amnezi tedavi
yöntemleri, amnezi tedavisi,
amnezi belirtileri |
|